“Guşak we ýol başlangyjy” (BRI) ady bilen hem tanalýan Täze küpek ýoly, halkara söwda aragatnaşygyny ösdürmek üçin ägirt uly taslama.Aziýa, Europeewropa, Afrika we Eastakyn Gündogar boýunça ýollar, demir ýollar, portlar we turbageçirijiler ýaly infrastruktura taslamalarynyň giň ulgamyny öz içine alýar.Bu inisiatiwa güýçlenýärkä, global söwda ýagdaýyny üýtgedýär we gatnaşyjy ýurtlar üçin ep-esli ykdysady mümkinçilikleri açýar.
Täze küpek ýolunyň esasy maksatlaryndan biri, bir wagtlar Gündogar bilen Günbatary Aziýanyň üsti bilen baglanyşdyran taryhy söwda ýollaryny janlandyrmakdyr.Infrastrukturany ösdürmäge maýa goýmak bilen, inisiatiwa infrastrukturadaky boşluklary aradan aýyrmagy we gatnaşyjy ýurtlaryň arasynda söwda integrasiýasyny ýeňilleşdirmegi maksat edinýär.Bu, global söwda nagyşlaryna möhüm täsir edýär, sebäbi sebitleriň arasynda harytlaryň netijeli akymyna mümkinçilik döredýär we has güýçli ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürýär.
Giň gerimli ulgamy bilen Täze küpek ýoly halkara söwdasyny ýeňilleşdirmek üçin uly mümkinçilikleri hödürleýär.Merkezi Aziýada we Afrikanyň käbir böleklerinde deňiz kenaryndaky ýurtlara dünýä bazarlaryna has oňat girişi üpjün edýär, adaty ulag ýollaryna garaşlylygyny azaldýar we ykdysadyýetini diwersifikasiýa etmäge mümkinçilik berýär.Bu bolsa öz gezeginde bu sebitlerde ykdysady ösüşe itergi berýän söwda we maýa goýumlary üçin täze ýollary açýar.
Mundan başga-da, Täze küpek ýoly transport çykdajylaryny azaltmak we logistikany gowulandyrmak arkaly söwdany ýeňilleşdirýär.Gowulaşan birikme, harytlaryň serhetlerden has çalt we has netijeli hereket etmegine, üstaşyr wagtyny azaltmaga we üpjünçilik zynjyrynyň netijeliligini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär.Netijede, kärhanalar täze bazarlara we sarp edijilere girip, ykdysady işjeňligi we iş orunlaryny ýokarlandyrýarlar.
Hytaý, bu inisiatiwany öňe sürýän hökmünde, durmuşa geçirilmeginden ep-esli peýda görer.Täze küpek ýoly Hytaýa söwda baglanyşyklaryny giňeltmek, üpjünçilik zynjyrlaryny diwersifikasiýa etmek we täze sarp ediş bazarlaryny açmak üçin mümkinçilikler hödürleýär.Participatingurduň gatnaşyjy ýurtlarda infrastrukturany ösdürmäge strategiki maýa goýumlary diňe bir ykdysady ýagdaýyny ýokarlandyrman, eýsem hoşniýetlilik we diplomatik gatnaşyklary ösdürmäge hem kömek edýär.
Şeýle-de bolsa, Täze küpek ýoly kynçylyksyz däl.Tankytçylaryň pikiriçe, bu inisiatiwa gatnaşyjy ýurtlaryň, esasanam ykdysadyýeti has gowşak ýurtlaryň karz ýüküni agyrlaşdyrýar.Countriesurtlaryň karz duzagyna düşmeginiň öňüni almak üçin taslamany maliýeleşdirmekde aç-açanlygyň we durnuklylygyň zerurdygyny bellediler.Mundan başga-da, bolup biljek geosyýasy dartgynlyklar we iri infrastrukturanyň ösüşiniň daşky gurşawa ýetirýän täsiri barada aladalar orta atyldy.
Bu kynçylyklara garamazdan, Täze küpek ýoly dünýäniň ýurtlaryndan giň goldaw we goldaw aldy.150-den gowrak ýurt we halkara gurama Hytaý bilen “Guşak we ýol” ugrundaky hyzmatdaşlygy ösdürmek barada şertnamalara gol çekdi.Özara peýdaly hyzmatdaşlyga öz içine alyjylygy ösdürmegi maksat edinýän bu başlangyç halkara derejesinde ykrar edildi we kabul edildi.
Sözümiň ahyrynda, Täze küpek ýoly ýa-da “Guşak we ýol” başlangyjy global söwda landşaftyny üýtgetmekde möhüm rol oýnaýar.Infrastrukturany ösdürmäge we birikmäge gönükdirilen bu başlangyç, gatnaşyjy ýurtlaryň arasynda söwda integrasiýasyny, ykdysady ösüşi we iş orunlaryny ösdürmegi öňe sürýär.Kynçylyklar dowam edýärkä, ösen halkara söwdasynyň we hyzmatdaşlygyň artykmaçlyklary Täze küpek ýoluny dünýä işewürlik meýdançasynda möhüm ösüşe öwürýär.
Iş wagty: Iýun-16-2023
